Neden Çocuk Diş Hekimliği?
Çocuklar ve yetişkinlerin ağız – diş yapıları ve kişilik özellikleri birbirinden farklıdır. Bu nedenle çocuklara ait ağız ve diş sağlığı problemleri ayrı bir ana bilim dalı olan çocuk diş kliniği tarafından incelenmektedir.
Genellikle süt dişleriyle ilgili sorunlar “nasıl olsa bu dişler düşecek” düşüncesiyle anne babalar tarafından önemsenmemektedir. Oysa süt dişlerle ilgili problemler genellikle daimi dişlere de yansıtmaktadır. Erken diş kaybı, çürükler, eksik diş gibi süt dişleriyle ilgili pek çok sorun kalıcı dişleri olumsuz yönde etkiler.
Çocuk Diş Hekimliği tedavileri?
Kısaca ifade etmek gerekirse pedodonti; doğumdan ergenliğe kadar olan dönemdeki bütün çocukların ağız ve diş sağlığı problemleri ile ilgilenmektedir. Ek olarak yüz – çene gelişimi ve problemleri de pedodonti kliniğinde takip ve tedavi edilmektedir. Çocuk diş hekimi;
- Çocuklar ve ebeveynlerine ağız ve diş sağlığı ilgili eğitim vermek,
- Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanması konusunda yardım etmek,
- Biberon çürüğü olarak bilinen 71 aylık ve daha küçük çocuklarda görülen erken çocukluk çağı çürüklerinin önüne geçilmesi için ebeveynlerin eğitilmesi,
- Çürükleri önlemeye yönelik olarak bölgesel vernik ya da jel florür ve fissür örtücü uygulamaları,
- Zamanından önce düşen dişler ya da zorunlu çekimler nedeniyle ortaya çıkan boşlukları daimi dişlerin çıkışı için korumak amacıyla diş kaymalarını önleyen yer tutucu uygulamalarını yapmak,
- Travma nedeniyle oluşan dişlerde kayıp, kırıklar, çatlaklara yönelik tedaviler,
- Dişten kopan parçaların tekrar yapıştırılması işlemi,
- Sporla uğraşan çocukları için koruyucu aparey yapımı,
- Çocukların süt ve daimi dişlerindeki çürüklere yönelik dolgu, kanal tedavisi ve kaplama uygulamaları,
- Gerekli durumlarda amputasyon olarak adlandırılan ve halk arasında küçük kanal tedavisi olarak bilinen uygulamalar,
- Diş köklerini de içeren ileri çürüklerde dişin kurtarılma olanağı kalmadığı durumlarda diş çekimi yapılması,
- Ortodontik problemleri önlemek için gerekli uygulamaları yapmak,
- Diş teli, şeffaf plak gibi ortodontik tedaviler,
- Kalıtımsal ağız, diş ve çene ile ilgili sorunların tedavisi,
- Çocuklarda görülebilen diş sıkma ve gıcırdatma tedavisi için gece plağı uygulaması,
- Diş eti hastalıklarının tedavisi gibi işlemleri gerçekleştirmek üzerine uzmanlaşmıştır.
1. Çocuk Diş Hekimliği Çürük restorasyonları
Süt dişlerinde meydana gelen çürük lezyonlarında dişin düşme yaşı, çürüğün derinliği ve oluşan doku kaybına bağlı olarak yapılacak tedavi şekline karar verilir. Dişler dolgu maddeleri ya da paslanmaz çelik kuronlarla restore edilebilir. Sürekli dişlerde görülen çürük lezyonları da çeşitli dolgun maddeleriyle tedavi ve restore edilebilir.
2. Çocuk Diş Hekimliği Diş enfeksiyonları
Diş dokusu canlılığını kaybettiğinde, ağrı ve şişliğe neden olabilir. Dişin canlılığını kaybetmesi, diş çürüğü veya dişe gelen bir travma sonucunda gerçekleşebilir. Dişte meydana gelen renk değişikliği ya da ilerlemiş çürükler, enfeksiyonun habercisi olabilir.
Enfeksiyon, hem süt dişlerinde hem de sürekli dişlerde görülebilir. Kanal tedavisi ya da dişin çekiminden önce antibiyotik kullanımı gerekebilir. Enfeksiyonlar sonucunda dişin her zaman çekilmesi gerekmez. Dişte yaralanma ya da çürükten şüphe duyulduğunda en kısa sürede diş hekimine başvurulmalıdır.
3. Çocuk Diş Hekimliği uygulanan amputasyon nedir?
Amputasyon, çocuk diş hekimliğinde çürük süt dişleri için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Halk arasında küçük kanal tedavisi olarak bilinir. Çürük süt dişi kalıcı dişler çıkana kadar ağızda tutabilmek için yapılan bir tedavi yöntemidir. Çürüğün çok ileri olduğu durumlarda uygulanır. Dişte bulunan çürüğün dişi besleyen damarlara ve sinirlere kadar ulaşması durumunda amputasyon tedavisi yapılmaktadır.
Amputasyon tedavisinde, dişteki çürük kısım alınmakta, diş bakterilerden temizlenmekte; fakat kanal tedavisinden farklı olarak damar ve sinirler çıkarılmamaktadır. Böylece dişin canlılığını koruma amaçlanmaktadır. İşlemin son aşamasında açılan boşluğa uygun malzemeyle dolgu yapılır. Eğer gerekliyse porselen, zirkonyum gibi maddelerden kaplama da yapılmaktadır. Amputasyon tedavisi, düşme zamanı yaklaşmış süt azı dişlerinde dişin daha uzun süre ağızda kalabilmesi için uygulanan bir tedavi yöntemidir.
4. Çocuk Diş Hekimliği Yer tutucular
Süt dişinin düşme yaşından önce çekilmesi gerekiyorsa yer kaybını önlemek için yer tutucu yapımına karar verilmelidir. Diş hekimi tarafından ölçü alındıktan sonra, teknisyenler yer tutucuyu hazırlar. Hazır olan yer tutucu diş hekimi tarafından hasta ağzına uygulanır. Alttan beklenen diş gelinceye kadar yer tutucunun ağızda kalması gereklidir.
Yer tutucular sabit ve hareketli olarak iki ayrı tipte olabilir. Sabit yer tutucular, uygulanan diş üzerine yapıştırılır ve çekilen süt dişinin yerine sürekli diş sürdüğünde diş hekimi tarafından ağızdan uzaklaştırılır.
Hareketli yer tutucular, çocuk tarafından takılıp çıkarılabilirler. Ancak yer kaybının önlenmesi için sürekli takılmalı, yemeklerden sonra temizlenmesi için çıkarılmalı ve fırçalandıktan sonra yeniden takılmalıdır.
5. Çocuk Diş Hekimliği Çürükten koruyucu uygulamalar
Son yıllarda çürük sıklığı konusunda yapılan araştırmalar, bu sıklığın çocuklarda özellikle karışık dişlenme döneminde (7-11 yaş arası) yüzde 92-95’e ulaştığını göstermektedir. Bu yüksek çürük oranı, çocuğun gelecekteki ağız ve diş sağlığını, daha da önemlisi genel sağlığını koruma bakımından, çürükten koruyucu bazı yöntemlerin çocuklar üzerinde uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.
Dişlere topikal fluorid (diş minesini güçlendirici fluorid preparatları) ya da fissür örtücü (dişler üzerindeki yarık ve çukurcukların dişe sımsıkı yapışan örtücülerle kapatılması) uygulanması bu dişlerin tedavilerine göre daha ekonomik, çok daha kısa süreli ve ağrısız işlemler olması nedeniyle çocuklar üzerinde daha kolay uygulanabilir yöntemlerdir.
6. Çocuk diş hekimliğinde yapılan fissür örtücü uygulama nedir?
Öncelikle fissür nedir açıklayacak olursak, dişlerin çiğneyici yüzeyindeki girintili ve yarıklara fissür denildiğini söyleyebiliriz. Fissür örtücü uygulaması ise, çocuklarda azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerine bu girinti ve yarıkları örtecek şekilde, uzman bir çocuk diş hekimi tarafından uygulanan akışkan bir dolgu maddesiyle kaplama işlemidir. Dişleri çürümekten koruma amacıyla sadece bir defa yapılan bir uygulamadır ve 6 yaşından itibaren tüm süt ve daimi azı dişlere uygulanabilir.
Fissür örtücü uygulaması, florür vernik uygulamasından farklıdır ve mümkünse diş sağlığını şansa bırakmamak adına florüre ek olarak tüm çocuklara uygulanması önerilmektedir. Uygulaması kolaydır ve 5 dakika gibi kısa bir süre içerisinde tamamlanmaktadır. Uygulama sırasında diş dokusunda herhangi bir kayıp yaşanmamaktadır. Fissür örtücü uygulaması yapılmazsa çocuğun azı dişlerine ek koruma uygulanmadığından daimi ya da süt azı dişleri çürüme riskiyle karşı karşıya kalır. Fissür örtücü uygulaması en sık olarak 6 yaş dişleri dediğimiz ve ağızda en uzun süre kalan ve daimi bir diş olan 1. azı dişlere yapılır.
7. Çocuk Diş Hekimliğinde florür uygulaması nasıl yapılır?
Çocuk diş hekimliğinde koruyucu tedavilerin en önemlilerinden olan florür uygulaması en sık olarak okul öncesi dönemde yapılır. Flor diş sağlığı için önemli ve gerekli bir mineraldir ve eksikliğinde dişlerde çürüklerin oluşumunda artış görülür. Başlangıç aşamasındaki çürüklerin ilerlemesi diş hekimi tarafından yapılan florür uygulaması ile önlenebilmektedir.
Florür dişlerde bakterilerin plak oluşturmasını yavaşlatmakta ve çürük oluşumu %40 oranında azaltmaktadır. Diş yüzeylerine uzman bir diş hekimi tarafından 4-6 ayda bir vernik şeklinde sürülerek uygulanmaktadır. Tablet şeklinde sistemik olarak alınmadığı ve bölgesel uygulama yapıldığı için çocukların sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye yol açmamaktadır. Diş yüzeyine sürüldüğünde kısa sürede kuruyup sertleşmektedir. Bu nedenle de yutma ve zararlı etkiye neden olma riski yok denecek kadar azdır ve uzman ellerde uygulandığında çocuklarda güvenle kullanılabilir.
8. Çocuk Diş Hekimliği Diş travmaları
Travma oluştuktan sonra en kısa sürede diş hekimine ulaşmak, yapılacak tedavinin başarısını artırır. Hemen uygulanacak tedaviyle dişin canlılığını yitirmemesi; oluşabilecek rahatsızlığın giderilmesini, dişin eski şekline ve fonksiyonuna getirilmesini kolaylaştırır.
Travma sonucu diş kırılmışsa, kırık parçanın bulunması ve temiz su, serum fizyolojik ya da süt içine konarak en kısa sürede diş hekimine getirilmesiyle kırık parçanın dişe yapıştırılması ve restorasyonun daha estetik, doğal olması sağlanabilir.
9. Çocuk Diş HekimliğiNDE Dişin tamamen yerinden çıkması
Dişe gelen şiddetli bir travma dişin yuvasından tamamıyla çıkmasına neden olabilir. Bu kazalar genellikle fiziksel aktivitenin yoğun olduğu okullar, oyun parkları ve havuzlarda meydana gelir. Arabayla seyahatlerde emniyet kemerinin takılması, bisiklete binerken koruyucu kask takılması veya spor yaparken ağız koruyucu (dişlik) kullanılması travma riskini azaltır.
Yerinden çıkan diş sürekli bir dişse, diş sürekli bir dişse, diş bulunduktan sonra süt, serum fizyolojik gibi bir sıvı içinde ya da hastanın kendi dilinin altında dişin köküne dokunulmadan, en kısa sürede diş hekimine ulaştırılması gerekmektedir. Bu tür travmalara uğramış dişler, doğru koşullarda ve en kısa sürede diş hekimine getirildiğinde başarılı bir şekilde yeniden yuvalarına yerleştirilebilir ve fonksiyon görmeleri sağlanabilir.